Genoeg Nederlanders zal je kennen als mensen die elke week wel een dag rijst op het menu hebben staan. Is het niet in plaats van aardappelen bij een avg’tje, dan is het bijvoorbeeld wel door de nasi. Met andere woorden, het is eigenlijk niet meer weg te denken uit onze cuisine.
In deze blog zullen we je vertellen hoe rijst eigenlijk groeit. Onder het mom ‘weet wat je eet’ is dit misschien best een keer interessant om te bekijken. Bovendien geven we verder ook veel relevante informatie aan je, dus ook daar kan je in positieve zin van op de hoogte worden gesteld.
Van groei tot oogst
We vallen maar gelijk met deur in huis en beginnen graag met de uitleg over de groei van rijst. Lees je gauw verder?
1. Zaadselectie en voorbereiding
Het proces begint met de selectie van hoogwaardige rijstzaden. Deze zaden worden zorgvuldig gekozen op basis van de variëteit en kwaliteit. Voordat ze worden geplant, kunnen de zaden worden behandeld om ziekten te voorkomen of te verminderen, en om hun kiemkracht te vergroten.
2. Rijst planten
Rijst wordt meestal geplant in goed doorlatende grond die vocht vasthoudt, zoals rijstvelden die onder water kunnen worden gezet. Afhankelijk van de regio en methode worden de zaden direct in de grond geplant of eerst in kwekerijen opgekweekt voordat ze naar het veld worden overgebracht.
Sowieso wordt de grond waarin het uiteindelijk wordt geplant ook bewerkt. Zo wordt ervoor gezorgd dat er geen onkruid meer is en dat alle zaadjes de ruimte krijgen om goed te groeien.
3. Onderwaterzetting
Veel rijstsoorten gedijen goed bij onderwaterzetting. Dit proces, bekend als ‘natte rijstbouw’, houdt in dat de velden tijdens bepaalde groeifasen onder water staan. Het water biedt niet alleen voedingsstoffen aan de planten, maar dient ook als barrière tegen onkruidgroei.
De boeren halen dit water overigens vaak uit natuurlijke bronnen. De een vangt regenwater op met bassins, de ander zal juist ondergrondse bronnen gebruiken. In elk geval is het een ingenieus systeem dat irrigeren, maar wel nodig om de perfecte rijst te krijgen.
4. Groeistadia
Rijst doorloopt verschillende groeistadia. Na het planten ontkiemen de zaden en groeien ze uit tot zaailingen. Deze zaailingen ontwikkelen zich vervolgens tot volwassen rijstplanten. Gedurende deze tijd is regelmatig water cruciaal, aangezien rijst een waterminnend gewas is.
Afhankelijk van het verdere klimaat zal de vorm korrel anders zijn. Zo heb je een bekende rijstsoort Japonica, wat goed gedijt in koudere omstandigheden. De indica zal je in een heet en droog klimaat het beste tot zijn recht kunnen laten komen.
5. Bloei en oogst
Op een gegeven moment komen de rijstplanten in bloei. Het duurt dan nog enige tijd voordat ze daadwerkelijk rijst produceren. Eenmaal gegroeid, zal de rijst kunnen worden geoogst. Het land staat dan in principe weer droog. Het oogsten gebeurt overigens meestal met speciale machines die de rijstplanten afsnijden en verzamelen.
6. Nabehandeling
Na de oogst ondergaan de rijstkorrels verdere verwerking, zoals drogen om het vochtgehalte te verminderen en het risico op schimmelvorming te minimaliseren. Vervolgens worden de korrels gepeld om de buitenste laag te verwijderen en kunnen ze worden gepolijst om de karakteristieke witte rijstkorrels te verkrijgen.
7. Opslag en consumptie
Na verwerking worden de rijstkorrels opgeslagen in geschikte omstandigheden om hun versheid en voedingswaarde te behouden. Rijst is een voedzame basis voor vele culturen over de hele wereld en kan worden gekookt, gestoomd, gebakken of gebruikt als ingrediënt in diverse gerechten.
Waar komt rijst vandaan?
Alles leuk en aardig, maar rijst is absoluut niet iets wat uit Europa komt. Sterker nog, ga je een tijdje terug in de geschiedenis, dan kom je in een tijd waarin geen enkele Nederlander wist wat rijst was.
Rijst heeft zijn oorsprong in Azië, waar het al duizenden jaren wordt verbouwd. De oudste archeologische vondsten van rijstcultivatie dateren van ongeveer 4000 à 3000 voor Christus. Het was de Coaxieshan in China waar het vandaan kwam. De verspreiding naar Europa liet nog lange tijd op zich wachten. Het gebeurde namelijk pas rond de 16e eeuw, toen Europese ontdekkingsreizigers en kolonisten rijst in hun kolonies naar Europa prachten. Tegenwoordig is rijst een Ganbare voedselbron in veel Europese keukens, hoewel het nog steeds voornamelijk uit Azië wordt geïmporteerd.
Soorten rijst
Nu is niet alle rijst hetzelfde, dat weet je zelf waarschijnlijk ook wel. In grote lijnen kan je de rijst onderverdelen in verschillende groepen. Wij verdelen ze overigens op de rijstsoorten die je kent, niet op de categorieën van waar ze vandaan komen (zoals indica of japonica). Lees in elk geval:
- pandan
- risotto
- witte rijst
- basmati
- zilvervliesrijst
- sushi rijst
Mochten wij een keuze mogen maken, dan zouden we sowieso kiezen voor pandanrijst. Dit is lekker als aanvulling op een bestaand gerecht. Eet het bijvoorbeeld bij een curry of roerbakgerecht en je zal weten hoe erg genieten dit is.
Conclusie
De groei van rijst is een intrigerend proces dat afhankelijk is van verschillende factoren zoals water, bodemkwaliteit, klimaat en landbouwpraktijken. Door de eeuwen heen heeft de mensheid geleerd om rijst op grote schaal te verbouwen en te consumeren, wat bijdraagt aan voedselzekerheid en culturele diversiteit over de hele wereld. Wij zijn er wel fan van en hopen dat het proces om rijst te maken nog lang genoeg zal opleveren om de productie te laten bestaan.
